Dom sąsiedzki jako miejsce integracji społecznej mieszkańców
Osoby działające na rzecz społeczności często zadają sobie pytanie jak stworzyć i rozwijać miejsce stymulujące aktywność i integrujące społeczność lokalną. Efektem takiej działalności jest pobudzenie mieszkańców do współdziałania na rzecz swojego otoczenia. Brzmi ambitnie, a prostą drogą do osiągnięcia tego celu jest utworzenie tzw. domów sąsiedzkich czy inaczej miejsc aktywności lokalnej. Istnienie takich miejsc, które powstaje z mieszkańcami, nie jest niczym nowym. Ludzie potrzebują przestrzeni do spotkań i dlatego powstają one w całej Polsce. Dom sąsiedzki to lokal, gdzie można swobodnie porozmawiać, rozwinąć pasję czy zrobić coś dla swojego otoczenia.
Jak stworzyć dom sąsiedzki
Na początku potrzebne jest wsparcie w utworzeniu tego miejsca jak np. udostepnienie lokalu, pobudzenie aktywności lokalnej z pomocą liderów. Potem to sami mieszkańcy podejmują inicjatywy dla siebie i innych mieszkańców.
Co się musi się stać, żeby mieszkańcy współtworzyli taki dom sąsiedzki? Warto pamiętać o wszystkich punktach:
- Pokażmy, że takie miejsca są i co tam się w nich dzieje.
- Porozmawiajmy z mieszkańcami, czego potrzebują.
- Odkryjmy wspólnie zasoby miejsca i mieszkańców.
- Włączmy liderów lokalnych do tworzenia tego miejsca.
- Promujmy zasadę partycypacji i zaangażowania mieszkańców na rzecz działania w swojej społeczności.
- Współpracujmy z innymi mieszkańcami, instytucjami i lokalnymi grupami.
- Szanujmy się wzajemnie.
Dom sąsiedzki, aby się rozwiał i spełniał swoje funkcje potrzebuje dialogu. W tym celu cały czas rozmawiajmy z mieszkańcami i zachęcajmy do wspólnych działań. Atmosfera tworzy domy sąsiedzkie, a domową aurę mogą stworzyć tylko mieszkańcy.
Dom sąsiedzki powinien zapewniać mieszkańcom salę do wspólnych spotkań oraz realizacji np. warsztatów, możliwość zaangażowania się w wolontariat mieszkańców, wsparcie pracowników instytucji czy organizacji posiadających doświadczenie w pracy animatora społecznego oraz prezentację dobrych praktyk/sprawdzonych rozwiązań. Podstawą miejsca stworzonego dla mieszkańców jest jego dostępność. Miejsce powinno być otwarte dla ludzi w różnym wieku, z różnym doświadczeniem życiowym czy o różnym statusie społecznym czy materialnym.
Podsumowując dom sąsiedzki spełnia swoje zadanie, kiedy:
- Realizowane są pomysły mieszkańców.
- Wspomagane jest nawiązywanie relacji sąsiedzkich.
- Promowane jest spędzanie aktywnego czasu wolnego.
- Jest ogólnodostępny (mieszkańcy są gospodarzami lub współgospodarzami).
- Rozwijane są pasje mieszkańców (mieszkańcy pokazują swoje pasje, uczą się od siebie na spotkaniach czy warsztatach).
- Mieszkańcy razem spędzają czas.
Obecnie w przestrzeni miasta dominują instytucje, które mają gotową ofertę (pogram) dla mieszkańców. Inicjatywy mieszkańców są podejmowane, ale są to najczęściej krótkotrwałe akcje. Proces aktywizacji mieszkańców działa jednak na innych zasadach. Budowanie społeczeństwa obywatelskiego jest działaniem długotrwałym i przede wszystkim włączającym obywateli. Mieszkańcy, aby działali na rzecz swojej społeczności muszą mieć szansę poznania się, docenienia swoich zasobów i identyfikowania się z przestrzenią, w której żyją. Potrzebne są miejsca, które wzmocnią aktywność mieszkańców i sprawią, że to oni staną się sprawcami zmian w oparciu o swoje siły i zasoby.
Publikacje i dobre praktyki:
http://www.cal.org.pl/wp-content/uploads/2012/04/GFIS_MODEL_-Dom-S%C4%85siedzki.pdf
http://inicjatywa.um.warszawa.pl/domysasiedzkie
